Qorin bo‘shlig‘ida gaz to‘planishi va shish ko‘plab insonlar duch keladigan noqulay holatlardan biridir. Bu holat ovqat hazm qilish bilan bog‘liq muammolar, noto‘g‘ri ovqatlanish yoki stress sababli yuzaga kelishi mumkin. Har doim ham bu muammo kasallik belgisi bo‘lmasa-da, u kundalik hayot sifatini sezilarli darajada pasaytirishi mumkin. Ushbu maqolada qorindagi gaz va shishning keng tarqalgan sabablari, shuningdek, uy sharoitida uni yengillashtirish usullari haqida so‘z yuritamiz.

Qorindagi gaz va shishning keng tarqalgan sabablari

Noto‘g‘ri ovqatlanish odatlari Gaz va shishning eng asosiy sababi ovqatlanish rejimiga bog‘liq. Juda tez ovqatlanish, ovqatni chaynab yemaslik, gazli ichimliklar, qandli mahsulotlar, yarim tayyor ovqatlar, kraxmaldan boy mahsulotlar (non, kartoshka) ko‘p miqdorda iste’mol qilinishi ichakda gaz hosil bo‘lishiga olib keladi.

Sut mahsulotlariga toqat qilmaslik (laktaza tanqisligi) Ko‘plab odamlarda tananing sut shaklidagi mahsulotlarni hazm qilishga javobgar bo‘lgan laktaza fermenti yetishmaydi. Natijada, sut yoki sut mahsulotlari iste’moli ortidan gaz, ichburug‘ yoki shish paydo bo‘ladi.

Ichak mikroflorasining buzilishi Antibiotiklar, surunkali stress, noto‘g‘ri ovqatlanish yoki boshqa sabablar tufayli ichakdagi foydali bakteriyalar soni kamayadi. Bu esa ovqat hazm qilishni sekinlashtiradi va gaz to‘planishiga olib keladi.

Stress va ruhiy bosim Asabiy holatlar ichak faoliyatiga bevosita ta’sir qiladi. Stress paytida ovqat hazm qilish jarayoni sekinlashadi, bu esa ovqatning ichakda uzoq qolishiga, chirishiga va natijada gaz hosil bo‘lishiga sabab bo‘ladi.

Oshqozon-ichak kasalliklari Surunkali gastrit, pankreatit, disbakterioz, ichak yallig‘lanishi kabi holatlar ham gaz va shish bilan kechadi. Agar muammo muntazam kuzatilsa, shifokor ko‘rigi shart.

Gormonal o‘zgarishlar (ayollarda) Ba’zi ayollar hayz ko‘rishdan oldin yoki menopauza davrida gormonal muvozanat o‘zgarishlari sababli shish va gazdan shikoyat qilishadi.

Uy sharoitida yengillashtirish usullari

Ovqatlanish odatlarini o‘zgartirish

• Ovqatni asta-sekin va chaynab yeyish.

• Gazli ichimliklar, shakarli mahsulotlar va achchiq taomlardan cheklanish.

• Kichik porsiyalarda, tez-tez ovqatlanish odatini shakllantirish.

• Yog‘li va qovurilgan mahsulotlardan saqlanish.

Suyuqlik ichishni oshirish Oddiy toza suv ichish ichaklardagi ovqatning tezroq hazm bo‘lishiga yordam beradi. Choy, gazlangan ichimliklar, sharbatlar emas – aynan suv.

Tibbiy o‘simliklardan foydalanish

• Zanjabil choyi – ovqat hazm qilishni faollashtiradi va ichakni tinchlantiradi.

• Arpabodiyon yoki rezene urug‘i – ichakdagi spazmlarni kamaytiradi va gazni chiqaradi.

• Yalpiz choyi – yallig‘lanishga qarshi xususiyatga ega bo‘lib, shishni kamaytiradi.

Jismoniy harakat va yengil mashqlar

• Har kuni piyoda yurish yoki yengil jismoniy faollik ichak faoliyatini faollashtiradi.

• Qorinni aylantirish, cho‘zilish mashqlari ham foydali.

Iliq kompress yoki issiq vanna Qorin sohasiga iliq kompress qo‘yish mushaklarni bo‘shashtiradi va ichak harakatini yaxshilaydi.

Nafas mashqlari va stressni kamaytirish Chuqur nafas olish mashqlari, meditatsiya yoki dam olish mashqlari asab tizimini tinchlantiradi va ichak faoliyatini barqarorlashtiradi.

Qachon shifokorga murojaat qilish kerak?

Uy sharoitida ko‘rilgan choralar foyda bermasa yoki quyidagi belgilar kuzatilsa, shifokorga murojaat qilish lozim:

• Qorindagi og‘riq kuchli va to‘satdan boshlangan bo‘lsa.

• Gaz bilan birga ishtaha yo‘qolishi, qusish, najasda qon kuzatilsa.

• Harorat ko‘tarilishi yoki ich ketish davom etayotgan bo‘lsa.

• Qorindagi shish muntazam bo‘lsa va uzoq davom etsa.

Qorindagi gaz va shish ko‘p hollarda jiddiy bo‘lmagan sabablarga bog‘liq bo‘lsa-da, bu holat insonning kundalik faoliyatiga sezilarli noqulaylik tug‘dirishi mumkin. Sog‘lom ovqatlanish, jismoniy faollik, stressni boshqarish va tabiiy vositalardan foydalanish orqali bu muammoni kamaytirish mumkin. Ammo muammo davom etsa yoki kuchaysa, mutaxassisga murojaat qilish zarur.