Soch to‘kilishi kattalarda keng tarqalgan holat bo‘lishiga qaramay, bu muammo bolalarda ham uchrab turadi. Bola boshida kal joylar paydo bo‘lishi, sochning siyraklashishi yoki to‘liq to‘kilishi ko‘plab ota-onalarda xavotir uyg‘otadi. Ushbu maqolada bolalarda soch to‘kilishining asosiy sabablari, bu muammoni erta aniqlash va unga qarshi samarali choralar haqida batafsil ma’lumot beriladi.

Soch to‘kilishining eng keng tarqalgan sabablari

Fiziologik sabablarga oid to‘kilish Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda hayotining dastlabki oylarida soch to‘kilishi odatiy holat sanaladi. Bu tabiiy fiziologik jarayon bo‘lib, ona qornidagi yumshoq sochlar o‘rnini yanada qalinroq va kuchli sochlar egallaydi. Bu holat xavfli emas va odatda muolajasiz o‘tib ketadi.

Temir tanqisligi va boshqa oziq moddalar yetishmovchiligi Bola organizmida temir, sink, vitamin D yoki B guruhi vitaminlari yetishmovchiligi mavjud bo‘lsa, soch ildizlari zaiflashadi va to‘kilish kuzatiladi. Ayniqsa, noto‘g‘ri ovqatlanadigan, yengil gazaklar bilan ko‘proq oziqlanadigan bolalarda bu holat tez-tez uchraydi. Bu muammo boshqa belgilar – terining qurishi, tirnoq sinuvchanligi, holsizlik bilan birga kechishi mumkin.

Psixologik stress yoki asabiy zo‘riqish Bolalarda o‘qish bosimi, oilaviy muammolar, do‘stlar bilan kelishmovchilik kabi omillar ruhiy zo‘riqishga olib kelishi mumkin. Bunday paytlarda sochlar to‘lasi to‘kilib tushishi, ya’ni telogen effluvium holati yuzaga keladi. Bu holat vaqtinchalik bo‘lib, stress kamaygach, sochlar yana o‘z holatiga qaytadi.

Zamburug‘li kasalliklar (masalan, tinea capitis) Bosh terisida qo‘ziqorin infeksiyasi tufayli sochlar to‘kilib, joylarda dumaloq, qizarib turgan kal sohalar paydo bo‘ladi. Bu kasallik boshqa bolalarga ham yuqishi mumkin, shuning uchun alohida e’tibor talab etiladi. Vaqtida davolanmasa, infeksiya chuqurlashadi va teri osti to‘qimalariga ta’sir qiladi.

Alopecia areata (alopeksiya areata) Bu autoimmun kasallik bo‘lib, organizm o‘zining soch ildizlariga hujum qiladi. Natijada boshda doira shaklida to‘satdan kal joylar paydo bo‘ladi. Alopeksiya areata har qanday yoshdagi bolalarda uchrashi mumkin va sababi hali to‘liq aniqlanmagan. Stress, irsiyat, immun tizimidagi buzilishlar asosiy omillar sifatida ko‘riladi.

Sochni zo‘ravonlik bilan tortish yoki tishlash (trixotillomaniya) Ba’zi bolalar o‘zlari sezmasdan sochlarini tortish, yulish yoki tishlash odatini shakllantirishi mumkin. Bu odat ruhiy muammolarning belgisi bo‘lishi mumkin va psixolog yordami talab qilinadi.

Soch to‘kilishini kamaytirish va oldini olish uchun tavsiyalar

To‘g‘ri ovqatlanishni yo‘lga qo‘yish Bolalar ovqatlanish ratsionida temir, oqsil, A, D, B6 va B12 vitaminlari, sink va biotin bo‘lishi zarur. Mevalar, sabzavotlar, yong‘oqlar, tuxum va go‘sht mahsulotlari muvozanatli parhezning ajralmas qismlaridir.

Bosh terisiga g‘amxo‘rlik qilish

• Bolaning bosh terisi toza va sog‘lom bo‘lishi kerak. Muntazam, lekin haddan ortiq bo‘lmagan yuvinish kerak.

• Bolalarga mo‘ljallangan, kimyoviy tarkibi yengil bo‘lgan shampunlardan foydalanish tavsiya etiladi.

• Sochni kuch bilan tarash, issiq fen bilan quritish yoki tortuvchi soch turmaklari soch ildizlariga zarar yetkazishi mumkin.

Zamburug‘li kasalliklarni vaqtida aniqlash va davolash Agar bolada bosh terisida qizarish, qichishish, to‘kilish ko‘zga tashlansa, dermatologga murojaat qilish kerak. Zamburug‘li infeksiyalar maxsus preparatlar bilan davolanadi.

Sochga g‘amxo‘rlik qilishni o‘rgatish Bola soch sog‘lig‘i haqida tushunchaga ega bo‘lishi, gigiyenani o‘zlashtirishi kerak. Sochni haddan ortiq bog‘lamaslik, tarashda e’tiborli bo‘lish singari oddiy qoidalar sog‘lom odatga aylanishi mumkin.

Psixologik muhitni yaxshilash Oilaviy iliqlik, mehr, e’tibor va do‘stona muhit bola salomatligiga bevosita ta’sir qiladi. Bola o‘zini ishonchli his qilsa, ruhiy bosim kamayadi, bu esa soch sog‘lig‘ini ham mustahkamlaydi.

Bolalarda soch to‘kilishi oddiy fiziologik holatdan tortib, jiddiy kasalliklargacha bo‘lgan turli sabablar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Vaqtida sababini aniqlash va unga qarshi chora ko‘rish orqali bu muammoni bartaraf etish mumkin. Ota-onalar bolalarining ovqatlanishi, gigiyenasi va ruhiy holatiga e’tiborli bo‘lishlari zarur. Zarurat tug‘ilganda esa, mutaxassisga murojaat qilish eng to‘g‘ri yo‘ldir.