Bolani to‘g‘ri ovqatlantirish uning sog‘lom rivojlanishining eng muhim omillaridan biridir. Tug‘ilgan dastlabki oylarda ona suti bolaning barcha ehtiyojlarini qondiradi. Ammo vaqt o‘tishi bilan bolaga qo‘shimcha ovqat berish zarurati tug‘iladi. Ushbu maqolada bolani qo‘shimcha ovqatga o‘tishning to‘g‘ri bosqichlari va tavsiyalari haqida ma’lumot beramiz.

Qo‘shimcha ovqatga o‘tish vaqti

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) tavsiyasiga ko‘ra, bolalar uchun eng maqbul qo‘shimcha ovqatga o‘tish vaqti 6 oylik davr hisoblanadi. Biroq, ayrim hollarda shifokor tavsiyasiga ko‘ra, bu muddat biroz o‘zgartirilishi mumkin.

Qo‘shimcha ovqatga o‘tish tayyorligini aniqlash belgilari:

• Bola qiziqish bilan kattalarning ovqatlanishini kuzatadi.

• Ovqatni og‘ziga olib borish harakatlarini bajaradi.

• Ovqatni chaynash refleksi rivojlangan.

• Qorin bilan bog‘liq muammolar (masalan, qattiq ich kelishi) kuzatilmaydi.

Qo‘shimcha ovqatga o‘tish bosqichlari

1. Dastlabki qo‘shimcha ovqatlar (6-7 oylik)

• Bolaning dastlabki taomi bir komponentli va allergiya chaqirmaydigan mahsulotlardan tanlanadi.

• Tavsiya etilgan mahsulotlar: sabzi, kartoshka, qovoq pyuresi, guruch yoki suli bo‘tqasi.

• Qo‘shimcha ovqat bir kunda bir mahal va atigi 1-2 qoshiq beriladi.

• Ona suti yoki sun’iy aralashma asosiy oziqlanish manbai bo‘lib qoladi.

2. O‘rtacha qo‘shimcha ovqatlar (7-9 oylik)

• Ratsionga yangi mahsulotlar asta-sekin qo‘shiladi.

• Tavsiya etilgan mahsulotlar: olma, banan, yong‘oqsiz mevalar pyuresi, grechka va suli bo‘tqalari.

• Ovqatning konsistensiyasi quyuqlashib, maydalanmagan mahsulotlar qo‘shila boshlaydi.

• Bola qoshiq yordamida ovqatlanishga o‘rgatiladi.

3. Kattalarga yaqin ovqatlanish (9-12 oylik)

• Go‘sht pyuresi va mayda maydalangan sabzavotlar ratsionga qo‘shiladi.

• Bolaga mos keladigan sut mahsulotlari, masalan, tabiiy yogurt yoki tvorog berilishi mumkin.

• Ovqat miqdori asta-sekin oshiriladi va bola kundalik ovqatlanish tartibiga o‘rganadi.

4. Mustaqil ovqatlanish bosqichi (12 oydan boshlab)

• Bola kattalar bilan birgalikda stol atrofida ovqatlanishi kerak.

• Ratsion to‘liq, muvozanatlangan bo‘lib, turli xil mahsulotlar kiritiladi.

• Bola mustaqil qoshiq yoki qo‘llari bilan ovqat yeyishni boshlaydi.

Qo‘shimcha ovqatlantirishda yo‘l qo‘yiladigan xatolar

1. Erta yoki kech boshlash – 6 oydan oldin yoki 9 oydan kech qo‘shimcha ovqat berish bolaning ovqat hazm qilish tizimiga zarar yetkazishi mumkin.

2. Tez-tez yangi mahsulot kiritish – har bir yangi mahsulot orasida kamida 3-5 kun farq bo‘lishi kerak.

3. Shirin va sho‘r mahsulotlar berish – bola dastlabki yillarda shirinlik va sho‘r mahsulotlardan cheklanishi kerak.

4. Majburlab ovqatlantirish – bolaga ovqat iste’mol qilish zavq berishi kerak, uni majburlash ovqatlanish odatlarining buzilishiga olib keladi.